Συχνές ερωτήσεις
Γιατί το παιδί μου δεν με ακούει (προσέχει) και δεν κάθεται σε ένα μέρος;
Γιατί το πιο πιθανό είναι το παιδί σας να εμφανίζει κάποια δυσλειτουργία στην ικανότητά του να διατηρεί σε φυσιολογικά όρια την αντίδραση του σε αισθητηριακά ερεθίσματα, δηλαδή να ελέγχει τον εαυτό του έτσι ώστε οι αποκρίσεις του να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος (αισθητηριακή ρύθμιση). Οι αισθητηριακές εμπειρίες περιλαμβάνουν το άγγιγμα, την κίνηση, την γνώση του σώματος, την όραση, την ακοή, την γεύση-όσφρηση και την έλξη της βαρύτητας. Η επεξεργασία που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να οργανώσει και να ερμηνεύσει αυτές τις εμπειρίες ονομάζεται αισθητηριακή ολοκλήρωση More (Α.Ο.).
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση More παρέχει ένα κρίσιμης σημασίας θεμέλιο (την βάση ουσιαστικά) για την μετέπειτα πιο πολύπλοκη μάθηση και συμπεριφορά. Για τα περισσότερα παιδιά η αισθητηριακή ολοκλήρωση More αναπτύσσεται στο πλαίσιο των συνηθισμένων νηπιακών-παιδικών δραστηριοτήτων. Η ικανότητα του κινητικού προγραμματισμού είναι ένα φυσικό αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, όπως επίσης και η ικανότητα να προσαρμοζόμαστε σε εισερχόμενα ερεθίσματα. Όμως για μερικά παιδιά, η αισθητηριακή ολοκλήρωση More δεν εξελίσσεται τόσο επαρκώς όσο θα έπρεπε. Όταν η διαδικασία αυτή διαταράσσεται ένας αριθμός προβλημάτων στην ανάπτυξη, την μάθηση και την συμπεριφορά γίνεται πιο εμφανής.
Γιατί το παιδί μου είναι τόσο αδέξιο και συχνά τραυματίζεται ή καταστρέφει πράγματα;
Τα παιδιά δεν χρησιμοποιούν τους εγκεφάλους τους με τον ίδιο τρόπο όπως οι μεγάλοι. Τα κατώτερα εγκεφαλικά κέντρα – αυτά που είναι υπεύθυνα για το κίνητρο, την κίνηση, το συναίσθημα, την μυρωδιά, την συλλογή εμπειριών – είναι απασχολημένα με την αναζήτηση ερεθισμάτων για να οργανωθούν και να βγάλουν νόημα για τον κόσμο (περιβάλλον) τους. Η εικόνα που έχουν τα παιδιά είναι ατελής γιατί οι εγκέφαλοί τους δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα αισθητηριακά, αναζητούν ερεθίσματα που θα τα βοηθήσουν να προσαρμοστούν καλύτερα και τείνουν να προσελκύονται σε εμπειρίες που μπορούν να βιώσουν φυσικά( σωματικά).
Στην προσπάθειά τους αυτή συλλέγουν και τροφοδοτούν με ερεθίσματα την εν τω βάθει αισθητικότητα, αυτή που αντιδρά στην βαρύτητα και την κίνηση (αιθουσαία) και εκείνη που παίρνει πληροφορίες από τους μύες και τους τένοντες (ιδιοδεκτική). Τα συστήματα αυτά είναι υπεύθυνα για τις οφθαλμικές κινήσεις, την στάση, την ισορροπία, τον μυϊκό τόνο, την σταθερότητα στη βαρύτητα και όταν ολοκληρώνονται σωστά μαζί με την αφή σχηματίζουν: την αντίληψη του σώματος, τον κινητικό συγχρονισμό, το επίπεδο ενεργητικότητας, την διάρκεια προσοχής, την συναισθηματική σταθερότητα.
Ως τελικό «προϊόν» αυτής της ολοκλήρωσης είναι η συγκέντρωση και οργάνωση, η αυτοπεποίθηση και αυτοσυγκράτηση, οι νοητικές ικανότητες, η ειδίκευση των εγκεφαλικών ημισφαιρίων και πλευρών του σώματος. Συνήθως παιδιά με την εικόνα του δικού σας έχουν δυσλειτουργίες του Αιθουσαιο-ιδιοδεκτικού συστήματος.
Γιατί το παιδί μου τρώει μόνο συγκεκριμένες τροφές, φοράει συγκεκριμένα ρούχα ή ουρλιάζει στο μπάνιο, κούρεμα, κόψιμο νυχιών;
Το πιο πιθανό είναι ότι εκδηλώνει αρνητική αντίδραση σε ορισμένους τύπους απτικών ερεθισμάτων εξαιτίας δυσκολιών στην ρύθμιση αυτών των πληροφοριών. Άτομα με τέτοιου τύπου δυσλειτουργία εκδηλώνουν ανικανότητα να μεταφράσουν κατάλληλα την συναισθηματική έννοια απτικών εμπειριών με τρόπο παραγωγικό για αυτούς και το περιβάλλον.
Αποφεύγουν να αγγίζουν ορισμένου τύπου ρούχων, να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που έχουν επαφή με άλλα άτομα, προτιμούν να στέκονται στο τέλος της ουράς, αποφεύγουν και αντιδρούν στις αγκαλιές ή σε άλλες εκδηλώσεις αγάπης, αποφεύγουν ορισμένες δραστηριότητες καθημερινής ζωής (λούσιμο, πλύσιμο προσώπου, οδοντική φροντίδα), αποφεύγουν υλικά κατασκευών όπως δακτυλομπογιές ή άμμο. Εκδηλώνουν άτυπες συναισθηματικές αντιδράσεις σε συνηθισμένα απτικά ερεθίσματα όπως απαλό άγγιγμα στα χέρια ή το πρόσωπο, μεγάλο στρες όταν είναι κοντά σε άλλα άτομα, άρνηση ή απόσυρση.
Γιατί το παιδί μου εμφανίζει εμμονές, δεν παίζει με άλλα παιδιά της ηλικίας του, είναι ευερέθιστο και αποφεύγει νέες καταστάσεις ή συχνά εκδηλώνει χειριστική συμπεριφορά;
Το πιο πιθανό είναι να έχει δυσκολία στον προγραμματισμό και στην εκτέλεση επιδέξιων και μη γνώριμων κινητικών δράσεων με τη σωστή σειρά και διαδοχή ή να έχει κάποιες αναπτυξιακές δυσκολίες κινητικού προγραμματισμού (δυσπραξία). Τα στοιχεία που συνθέτουν μια τέτοια εικόνα είναι: αδεξιότητα, φτωχή απτική διάκριση, ανεπαρκής εικόνα σώματος, αργή μάθηση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής, προβλήματα με την αδρή κίνηση και τα αθλήματα, προβλήματα στο κατασκευαστικό ή εξερευνητικό παιχνίδι ή στον χειρισμό αντικειμένων που απαιτεί λεπτή κινητικότητα, δυσκολία στο γράψιμο, προβλήματα άρθρωσης και ομιλίας, συνοδές μαθησιακές δυσκολίες.
Η συμπεριφορά των παιδιών που έχουν αυτή την εικόνα συνίσταται συνήθως από μειωμένη αυτοπεποίθηση, είναι ευερέθιστα και αποφεύγουν νέες καταστάσεις, εκδηλώνουν χειριστική συμπεριφορά, προτιμούν τη συζήτηση παρά την δράση, συχνά αργούν και ξεχνούν, δείχνουν αποδιοργανωμένα.
Τι μπορεί να γίνει;
Εάν το παιδί δείχνει να έχει κάποιο πρόβλημα Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης More μπορεί να αξιολογηθεί από εξειδικευμένο εργοθεραπευτή. Η αξιολόγηση συνήθως συνίσταται από κάποιο έγκριτο test και από δομημένη παρατήρηση των αντιδράσεών του σε αισθητηριακούς ερεθισμούς, στην στάση και κίνηση, στην ισορροπία, στον συντονισμό, τις οφθαλμοκινητικές δεξιότητες κ.α. Μετά από προσεκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων και μετά από πληροφορίες από άλλους ειδικούς και τους γονείς, οι θεραπευτές θα προτείνουν την κατάλληλη παρέμβαση.
Εφόσον προταθεί συγκεκριμένο θεραπευτικό πρόγραμμα, το παιδί θα προσανατολιστεί μέσω συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, που θα προκαλέσουν την ικανότητά του να ανταποκριθεί κατάλληλα σε αισθητηριακή τροφοδότηση και να δημιουργήσει μια επιτυχή και οργανωμένη απάντηση.
